Διεκδικούμε το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού και την παραλία του Αγ. Κοσμά

ενάντια στο μοντέλο ζωής και πόλης που μας σερβίρουν!

Μια ολόκληρη καινούργια πόλη τουλάχιστον 20.000 κατοίκων,
με 6.000 διώροφα και τριώροφα κτίρια μπετόν,
που θα καταλαμβάνουν μια έκταση 1000 στρεμμάτων!
Αυτή είναι μία από τις εφιαλτικές «προτάσεις-λύσεις»,

που συζητιέται από πλευράς των «υπευθύνων»,

σχετικά με τον ευρύτερο χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού…

Είκοσι χρόνια εξαγγελιών δεν ήταν αρκετά…

για να πρασινίσει έστω και λίγο ο χώρος του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού. Γι’ αυτό χρειάστηκαν οι προεκλογικές δεσμεύσεις πολλών για να μας πείσουν για το λαμπρό μέλλον που του επιφυλάσσεται.

Αλλά, γιατί άραγε, ένα χρόνο μετά τη διεξαγωγή των ολυμπιακών αγώνων, ο χώρος φυλάσσεται σαν «εθνικός θησαυρός» από αστυνομικές δυνάμεις, στρατό και ιδιωτικές εταιρείες security; Όχι πάντως για να αποφευχθούν τα δύο πλιάτσικα που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί: το ένα κατά τη μεταφορά του αεροδρομίου στα Σπάτα και το άλλο κατά τη μετατροπή του σε ολυμπιακό πόλο. Ίσως, για να διευκολυνθεί το μεγαλύτερο απ’ όλα που δεν έχει ακόμα ξεκινήσει…

Αυτό που πραγματικά επιδιώκεται έχει φανεί εδώ και πολύ καιρό, πολύ πριν από τη διεξαγωγή των ολυμπιακών αγώνων. Η παράδοση των λειτουργικών εγκαταστάσεων της πρώην αμερικάνικης βάσης σε διάφορους φορείς και υπηρεσίες, η φαινομενική εγκατάλειψη και απαξίωση κάθε ελεύθερης έκτασης και, στη συνέχεια, η διεξαγωγή των ολυμπιακών αγώνων στο χώρο του αεροδρομίου, η παράδοση της παραλίας στους «προστάτες της νύχτας» και η «έξωση» του απλού κόσμου απ’ τον Άγιο Κοσμά (εξαιτίας πάλι των αγώνων) και ,πλέον, η διεξαγωγή αλλεπάλληλων εμπορικών εκθέσεων και αγώνων επίδειξης μηχανοκίνητων, η εγκατάσταση τοπικού Hollywood γυρίσματος ταινιών και οι ακριβοπληρωμένες φιέστες τύπου de la guarda συνηγορούν σε ένα και μόνο γεγονός: ότι σε αντίθεση με τις όποιες προεκλογικές εξαγγελίες κυβερνήσεων, δημοτικών αρχών και θεσμικών φορέων για τη δημιουργία πάρκου ελεύθερου για τους κατοίκους, κάθε τετραγωνικό μέτρο που παραμένει «κενό χρήσης» όχι μόνο δεν αποδίδεται στους κατοίκους, αλλά αντίθετα σε χρήσεις που σε τίποτα δεν έχουν να κάνουν με τις πραγματικές ανάγκες μας (όχι μόνο τις δικές μας, αλλά των κατοίκων ολόκληρου του λεκανοπεδίου).

Τελικά, λοιπόν, η φύλαξη του χώρου έχει ως μοναδικό σκοπό να καταγράψει στη συνείδηση του κόσμου ότι ο χώρος δεν τους ανήκει, ότι δε δικαιούνται να περπατήσουν, να τρέξουν, να αθληθούν, να ανασάνουν εντός του «FIR» του αεροδρομίου.

Για ποιο χώρο μιλάμε….

Ο λόγος γίνεται για τα περίπου 5.350 στρέμματα που συναπαρτίζουν οι χώροι των εγκαταστάσεων του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, της παλιάς Αμερικάνικης βάσης, της βάσης της Πολεμικής Αεροπορίας, του παλιού αμαξοστάσιου ΟΑΣΑ κ.λπ. αλλά και της παραλιακής ζώνης του Αγίου Κοσμά, έκτασης 450 στρεμμάτων.

Η διαχείριση της μισής περίπου από αυτήν την έκταση (2210 στρέμματα – περιβάλλων χώρος ολυμπιακών εγκαταστάσεων) έχει αποδοθεί από τα τέλη του 2004 στην εταιρεία «Ολυμπιακά Ακίνητα Α.Ε.», η οποία έχει το δικαίωμα της εκμετάλλευσης, παραχώρησης και εκμίσθωσης σε ιδιώτες, όπως αυτή κρίνει. Επίσης, μία έκταση 200 στρεμμάτων παραχωρήθηκε από το 2001 κιόλας στην εταιρεία «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα Α.Ε.» με σκοπό τη διεξαγωγή εμπορικών εκθέσεων και άλλων «ευγενών» δραστηριοτήτων, ενώ οι υπόλοιποι χώροι εποπτεύονται από το ΥΠΕΧΩΔΕ και την Κτηματική Εταιρεία Δημοσίου.

Στο χώρο αυτό, λοιπόν, από την περίοδο απομάκρυνσης των αμερικανικών δυνάμεων, κυρίως, όμως, μετά τη μεταφορά του αεροδρομίου το Μάρτιο του 2001 και το κατασκευαστικό «όργιο» των χρυσοπληρωμένων ολυμπιακών αγώνων, το κράτος, απροκάλυπτα πλέον, μέσα από την ολοκλήρωση του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, υλοποιεί το σχεδιασμό του εις βάρος των αναγκών της πλειοψηφίας των κατοίκων. Πιο συγκεκριμένα:

Μια νέα πόλη χτίζεται

στο πιο προνομιακό και ακριβό, λόγω της γειτνίασής του με το γκολφ του Δήμου Γλυφάδας και της θέας στην Ακρόπολη, τμήμα της περιοχής. Θα κατασκευαστούν 6.000 πολυτελείς κατοικίες (τύπου μεζονέτας ή κτηρίων με οροφοδιαμερίσματα) με δυνατότητα στέγασης 20.000 κατοίκων σε έκταση 1.000 στρεμμάτων (καθαρή δόμηση). Αυτού του μεγέθους η οικοδόμηση, που αντιστοιχεί σε πληθυσμό και έκταση στο Δήμο Δάφνης, θα αποτελέσει όαση κατοικίας για κάποιους εκλεκτούς, ενώ, παράλληλα, θα προκαλέσει εξαιρετική επιβάρυνση όλων των υποδομών της περιοχής (περιβαλλοντική μόλυνση, οδική συμφόρηση, αύξηση απορριμμάτων και αποβλήτων, αύξηση της ενεργειακής ζήτησης, συνωστισμό στις υπηρεσίες κοινωνικής εξυπηρέτησης κ.λπ.), υποβάθμιση του υπάρχοντος οικιστικού ιστού και δραματική αλλοίωση των κοινωνικών χαρακτηριστικών της περιοχής.

Η κατασκευή αυτής της νέας πόλης είναι, εξάλλου, και το βασικό επιχείρημα της ΔΕΗ για την κατασκευή του ΚΥΤ στα όρια Αργυρούπολης και Ηλιούπολης!

Στο δρόμο που χάραξε το «the mall»

(στο Μαρούσι) κινείται ο σχεδιασμός για κατασκευή του Συνεδριακού-Εκθεσιακού Κέντρου της Αθήνας στο Ελληνικό, που προβλέπεται να αναπτυχθεί στο κτήριο του άλλοτε Ανατολικού Αεροσταθμού και να καταλάβει μια έκταση 170 στρ. έχοντας μέγιστη δομημένη επιφάνεια 51.000 τ.μ., η οποία κατανέμεται μεταξύ συνεδριακών και εκθεσιακών δραστηριοτήτων. Προβλέπεται, επίσης, για τις ανάγκες του Κέντρου, η κατασκευή ξενοδοχείου κατηγορίας 5* με μέγιστη δομημένη επιφάνεια 20.000 τ.μ. πέραν της συνολικής δομημένης επιφάνειας του Συνεδριακού-Εκθεσιακού Κέντρου. Το σκηνικό της εκποίησης σε επιχειρηματικούς κύκλους ολοκληρώνεται καθώς στο βορειανατολικό τμήμα της περιοχής (σε όλο το μήκος του μετώπου στη λεωφόρο Βουλιαγμένης) πρόκειται να κατασκευαστούν εκτεταμένες κτηριακές εγκαταστάσεις γραφείων και εμπορικών καταστημάτων, καθώς επίσης και οι απαραίτητοι χώροι στάθμευσης. Και, όπως στο «the mall», αυτοί οι πόλοι συνηθίζεται να αποτελούν σήμερα τους εργασιακούς χώρους όπου εφαρμόζονται οι πιο απάνθρωποι όροι δουλειάς, οι όροι της ανασφάλειας, της ευελιξίας, του αυταρχισμού, της ανθυγιεινής, κακοπληρωμένης και μαύρης εργασίας. Αυτοί οι πόλοι αποτελούν τα «δοκιμαστήρια» της καπιταλιστικής βαρβαρότητας του νέου αιώνα.

Η κατεύθυνση αυτή εξηγεί γιατί τον τελευταίο καιρό γίνονται αλλεπάλληλες εμπορικές εκθέσεις στο χώρο των 200 στρεμμάτων που έχουν αποδοθεί στην ΕΤΑ, προκαταλαμβάνοντας, έτσι, την εμπορική χρήση του χώρου και μετατρέποντας το πρώην αεροδρόμιο καθημερινά σε ένα απέραντο πάρκινγκ.

Formula 1 ή τοπικό Hollywood;

Ακραία έκφραση της πρακτικής των «τετελεσμένων γεγονότων» που εφαρμόζουν κυβερνήσεις και κεφάλαιο είναι οι συχνοί αγώνες επίδειξης (Dragsters) που γίνονται στο Αεροδρόμιο, κλείνοντας το μάτι στο εφιαλτικό σενάριο δημιουργίας πίστας Formula 1 στο χώρο. Συχνά-πυκνά τον τελευταίο καιρό εμφανίζονται δημοσιεύματα στον τύπο, όπου εμπειρογνώμονες, «ειδικοί», μεγαλομεγιστάνες της αυτοκινητοβιομηχανίας υποκλίνονται μπροστά στην καταλληλότητα του χώρου του πρώην Αεροδρομίου του Ελληνικού για πίστα αγώνων, ενώ κορυφαίοι υπουργοί και βουλευτές όλων των κυβερνήσεων δείχνουν να μην έχουν εγκαταλείψει ακόμα το ζοφερό αυτό σενάριο.

Απ’ την άλλη, ο Λαζόπουλος, εκμεταλλευόμενος την ευκαιρία που του δίνει η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, προωθεί άμεσα και στην πράξη αυτό που ενδιαφέρει τον ίδιο και όχι μόνο, αυτό που έλειπε από την Αθήνα μας, ένα χωριό κινηματογραφήσεων ταινιών, τηλεοπτικών σειρών και λοιπών πολιτιστικών (υπο)προϊόντων, ενοικιάζοντας ένα τμήμα του χώρου έναντι διόλου ευκαταφρόνητων ποσών, με τα οποία φανταζόμαστε πώς ήδη κατασκευάζονται πάρκα και πλατείες σε υποβαθμισμένες συνοικίες της Δυτικής Αθήνας ή της Θράκης…

«Πολυθεματικό κέντρο» ονομάζεται

το ατελείωτο παζάρι «διασκέδασης» που σκοπεύουν ακόμα να δημιουργήσουν με τη μετατροπή των 2.200 στρεμμάτων (του περιβάλλοντος χώρου των ολυμπιακών εγκαταστάσεων που παραχωρήθηκαν το Νοέμβριο του 2004 στα Ολυμπιακά Ακίνητα ΑΕ) και το οποίο θα περιλαμβάνει εστιατόρια, καφέ, νυκτερινά κέντρα, εμπορικά καταστήματα, αίθουσες bowling και μπιλιάρδου, αίθουσες με ηλεκτρονικά παιχνίδια και προσομοιωτές αθλημάτων-οδήγησης-πτήσης, internet cafe, θεματικά πάρκα (αυτοτελών ενοτήτων), πολυκινηματογράφο (τύπου village), ακόμα και λούνα παρκ!

Η «πολιτιστική χαβούζα» ολοκληρώνεται με ναυαρχίδα τις εγκαταστάσεις του κανόε-καγιάκ (9 στρέμματα δόμηση – 287 στρέμματα περιβάλλοντες χώροι), για τις οποίες, ήδη απ’ τον Ιούλιο του 2004, έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός μακροχρόνιας μίσθωσης (τουλάχιστον 12 ετών), ενώ προβλέπονται εμπορικές δραστηριότητες, χώροι εστίασης και, κυρίως, μετατροπή της εγκατάστασης σε υδροπάρκο (κοινώς, νεροτσουλήθρες!).

Επίσης, οι ολυμπιακές αθλητικές εγκαταστάσεις, που περιλαμβάνουν 5 μόνιμα ανοιχτά στάδια (24,67 στρέμματα δομημένα – 583,67 στρέμματα περιβάλλοντες χώροι) και 2 κλειστά στάδια στο μεγάλο υπόστεγο της Ο.Α. (62,1 στρέμματα δόμηση – 108,77 στρέμματα περιβάλλοντες χώροι), είναι πλέον ξεκάθαρο ότι σε καμιά περίπτωση δε θα αποδοθούν στις ανάγκες άθλησης του κόσμου ή σε ερασιτεχνικά αθλητικά σωματεία, αλλά πρόκειται να παραχωρηθούν στον επαγγελματικό αθλητισμό, δηλαδή στον πρωταθλητισμό της ντόπας και των χορηγών.

Δεν πρέπει να περισσέψει τίποτα

καθώς διατηρούνται οι κάθε είδους εγκαταστάσεις και λειτουργίες που στην πάροδο των ετών έχουν στοιβάξει στο χώρο (άλλες προϋπάρχουσες και άλλες «κληρονομιά» των ολυμπιακών αγώνων), ενώ πρόκειται να «αξιοποιηθούν» και όσα από τα προϋπάρχοντα 419 μεγάλα και μικρά κτήρια έχουν παραμείνει χωρίς χρήση, κάποια εκ των οποίων ιδιαίτερα σημαντικά (όπως τα 2 κτήρια των αεροσταθμών και τα υπόστεγα συντήρησης αεροσκαφών πολιτικών και στρατιωτικών, οι δεξαμενές των καυσίμων, το catering της Ο.Α. και ο σταθμός της πυροσβεστικής), που θα περιορίσουν ακόμα περισσότερο τους ελεύθερους χώρους. Συνολικά, η καθαρή δομημένη επιφάνεια (χωρίς βοηθητικούς χώρους, δρόμους κλπ.), υπάρχουσα και μελλοντική, προβλέπεται να φτάσει τα 1325 στρ., δηλαδή το 25% της συνολικής έκτασης του χώρου! Πιο αναλυτικά:

• το Αμαξοστάσιο του ΤΡΑΜ καταλαμβάνει 3,03 στρέμματα (χωρίς τους περιβάλλοντες χώρους, τις υπάρχουσες γραμμές και την κατασκευή μιας ακόμα γραμμής τραμ, η οποία θα συνδέει την κύρια γραμμή του παραλιακού άξονα με το αμαξοστάσιο)
• οι εγκαταστάσεις της ΥΠΑ
• το FIR Αθηνών και οι συνοδευτικές του εγκαταστάσεις
• το Αμαξοστάσιο Λεωφορείων
• ο Σταθμός Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ο οποίος θα καταλάβει έκταση 5 στρεμμάτων)
• το Κέντρο Διανομής της ΔΕΗ
• ο Μετεωρολογικός Σταθμός
• οι εγκαταστάσεις του Υπουργείου Υγείας
• προβλέπεται και κατασκευή Αμαξοστασίου ΜΕΤΡΟ έκτασης 7 στρεμμάτων
• τέλος, θα διατηρηθούν οι αεροδιάδρομοι καθώς και άλλες σκληρές επιφάνειες, ενώ προβλέπεται η «δημιουργική επαναχρησιμοποίηση τους ως στοιχείων της ταυτότητας και των δυνατοτήτων της περιοχής», όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά επειδή κοστίζει πολύ να τους ξηλώσουν.

Το μέλλον της παραλίας

είναι ακόμα χειρότερο. Η έκταση του Αγίου Κοσμά, που επί δεκαετίες αποτελούσε διέξοδο άθλησης για χιλιάδες κατοίκους της περιοχής και όπου κατασκευάστηκε το ολυμπιακό κέντρο ιστιοπλοΐας, θα παραχωρηθεί για χρονική περίοδο τουλάχιστον 25 ετών σε ιδιώτες. Οι διαδικασίες παραχώρησης σε ιδιώτες έχουν ξεκινήσει καθώς απ’ τον Αύγουστο του 2005 έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός μακροχρόνιας μίσθωσης (τουλάχιστον 12 ετών). Η έκταση έχει συνολική επιφάνεια 425 στρέμματα, περιλαμβάνει κτήρια συνολικής επιφάνειας 8.945,50 τ.μ. που μπορούν να φθάσουν μέχρι τα 63.730 τ.μ. Ο χώρος αποτελεί «φιλέτο», αφού είναι από τα πλέον ελκυστικά σημεία για τουριστική ανάπτυξη. Προβλέπονται δημιουργία μαρίνας για 1000 περίπου σκάφη με τις απαραίτητες για αυτά εγκαταστάσεις υποστήριξης, εμπορικά καταστήματα, χώροι εστίασης, αθλητικές εγκαταστάσεις, ελικοδρόμιο και ένα ξενοδοχείο 5 αστέρων (πόσα ξενοδοχεία ακόμα;). Το μέλλον που επιφυλάσσουν σε όλο το εύρος της παραλίας του Αγίου Κοσμά είναι ανάλογο αυτού που συμβαίνει στην περιοχή του Φλοίσβου, στην περιοχή του πρώην Ιπποδρόμου στο Μοσχάτο και στην περιοχή του Σ.Ε.Φ. με κοινό αποτέλεσμα τον αποκλεισμό των κατοίκων της πρωτεύουσας από τη θάλασσα και την παράδοση όλου του μήκους της παραλίας σε τουριστικές δραστηριότητες, café, εστιατόρια, μαρίνες και νυχτερινά κέντρα.

Και επειδή τελικά «όλα είναι δρόμος»

στα σχέδια τους για το Ελληνικό προβλέπεται και η κατασκευή της Ελεύθερης Λεωφόρου Ελληνικού-Μαραθώνος, που κυριολεκτικά θα κατακερματίσει οριζόντια και κάθετα τον ενιαίο πολεοδομικό και κοινωνικό ιστό των τεσσάρων δήμων που περικλείουν το χώρο του αεροδρομίου.

Η παρέμβαση αφορά στην ανάπτυξη μιας νέας «υπερλεωφόρου» τύπου Αττικής Οδού που θα συνδέει την παραλιακή με τη σχεδιαζόμενη νότια επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού (η οποία θα διέρχεται πάνω από την Αργυρούπολη και την Τερψιθέα) και, μέσω της σήραγγας Υμηττού (που θα βρίσκεται στη θέση του στρατοπέδου της αεροπορίας) και ενός πολύπλοκου δικτύου βοηθητικών αξόνων και ανισόπεδων κόμβων, θα καταλήγει στο αεροδρόμιο των Σπάτων! Αυτή η σύνδεση, που αποτελεί μέρος του Εξωτερικού Οδικού Δακτυλίου της Αθήνας, σχεδιάζεται να κατασκευασθεί νοτίως του ρέματος των Τραχώνων και παράλληλα με τη Λ. Αλίμου, εντός του βόρειου τμήματος του Αεροδρομίου και μετά στο όριο των δήμων Αργυρούπολης και Ελληνικού πάνω σε μια σειρά κατοικιών, κοινόχρηστων χώρων και κοινωφελών υποδομών. Προβλέπονται, ακόμη, δύο εκτεταμένοι ανισόπεδοι κόμβοι της νέας λεωφόρου με τις Λεωφόρους Ποσειδώνος και Βουλιαγμένης, οι οποίοι, δεδομένης της έλλειψης ελεύθερων χώρων στις γύρω περιοχές, πρέπει να αναπτυχθούν μέσα στα όρια της περιοχής του πρώην Α/Δ του Ελληνικού. Εκτός από τους δύο μεγάλους ανισόπεδους κόμβους, σχεδιάζεται και η διαμόρφωση μια σειράς άλλων μικρότερων κόμβων και αξόνων που θα συνδέουν τη νέα λεωφόρο με το χώρο του αεροδρομίου, τις γειτονικές περιοχές και την παραλία.

Είναι προφανές πως η περιοχή μας όπως τη γνωρίζαμε μέχρι σήμερα θα αλλάξει δραματικά. Η κατασκευή αυτών των οδικών συνδέσεων αλλού θα αποκόψει την πρόσβαση στο βουνό και αλλού θα ενθαρρύνει την επέκταση της πόλης σε αυτό. Θα οδηγήσει σε αύξηση της κυκλοφορίας, σε άνοδο των επιπέδων αέριας μόλυνσης και σε καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής μας. Επίσης, η δημιουργία αυτής της πληθώρας των οδικών συνδέσεων και ανισόπεδων κόμβων θα οδηγήσει σε υποβάθμιση και αποκλεισμό πολλών γειτονιών στο εσωτερικό της πόλης μας.

Και πώς θα γίνει το πάρκο βιώσιμο χωρίς τις επιχειρήσεις;

Η βιωσιμότητα ενός Πάρκου, όμως, δεν πρέπει να εξαρτάται από την παρουσία σε αυτό κάποιων ιδιωτών επιχειρηματιών (που σκοπό έχουν μόνο το κέρδος) και την «ανταποδοτικότητα» που μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλίσει. Ένα πάρκο, όπως και κάθε δημόσιος χώρος, οφείλει πρώτα και πριν απ’ όλα να είναι ανταποδοτικός στη βάση μιας οφειλόμενης εδώ και χρόνια αναδιανομής του πλούτου υπέρ του κόσμου της εργασίας, ανταποδοτικός ως προς τη φορολογία που πληρώνουμε όλοι μας στο δήμο και το κράτος, ανταποδοτικός ως προς την υποχρέωση του δημοσίου να ικανοποιεί υλικά όλο το φάσμα των αναγκών μας.

Θέση μας είναι, λοιπόν, πως το χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού μάς τον χρωστάνε εδώ και πολύ καιρό, πως αποτελεί δημόσιο αγαθό και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπίζεται από όλους.

Όσον αφορά στην οικονομική δυνατότητα του κράτους να υλοποιήσει ένα σχεδιασμό για ένα Πάρκο Φυσικού Πρασίνου και Αναψυχής, ας το σκέφτονταν νωρίτερα, όταν για τις ανάγκες της Ολυμπιάδας αποσπούσαν κονδύλια από τα υπουργεία παιδείας και υγείας προς άλλα «ολυμπιακά υπουργεία», όταν έδιναν και δίνουν αμύθητα ποσά για στρατιωτικούς εξοπλισμούς, όταν ψηφίζουν νόμους για φοροελαφρύνσεις του κεφαλαίου κλπ, κλπ, κλπ.

Ας το σκέφτονταν όταν κατασπαταλούσαν φυσικούς πόρους, όταν κατασκεύαζαν ΚΥΤ για να ικανοποιήσουν τις ενεργειακές ανάγκες της ολυμπιάδας και της μελλοντικής οικοδόμησης του χώρου, ενώ, την ίδια στιγμή, οι ενεργειακές ανάγκες ενός πάρκου θα μπορούσαν να καλυφθούν αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής (ήλιος, αέρας, υδάτινοι πόροι) με ήπιες και ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, χωρίς να επιβαρύνονται άλλες περιοχές της πρωτεύουσας.

Αλλά ακόμα και να δεχόμασταν ότι αυτά τα λεφτά δεν υπάρχουν πια, υπάρχουν, όμως, τεχνολογίες και τεχνικές που μπορούν να εξασφαλίσουν την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των υπαρχόντων πόρων (π.χ. τεχνικές ποτίσματος του πράσινου, με συλλογή, καθαρισμό και ανακύκλωση του βρόχινου νερού), αλλά και το ελεύθερο φυσικό αττικό πράσινο, το άγριο πράσινο του Υμηττού που προσαρμόζεται πολύ καλύτερα στις τοπικές κλιματικές συνθήκες και δε θέλει πότισμα. Αλλά, αυτά είναι ψιλά γράμματα για το εγχώριο εργολαβικό λόμπι και δεν αποφέρουν ακόμα τα απαιτούμενα κέρδη σε σχέση με το μπετόν και το γκαζόν που συνηθίζουν να τοποθετούν στις «αναπλάσεις» τους…

Μην έχουμε, έτσι, αυταπάτες πως ό,τι είναι ιδιοκτησία του δημοσίου έχει αυτόματα το χαρακτήρα και την ποιότητα του δημόσιου αγαθού. Αυτό κερδίζεται μόνο κάτω από την πίεση και τους αγώνες μας.

Το αεροδρόμιο είναι τελικά θέμα τοπικό ή κεντρικό;

Το τι θα συμβεί στο χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού και την παραλία σε καμία περίπτωση δεν είναι ζήτημα τοπικής σημασίας. Έχει να κάνει με το μέλλον ολόκληρου του λεκανοπεδίου, την ποιότητα και το είδος ζωής που θέλουμε για εμάς και τα παιδιά μας. Φτάνει να πούμε ότι στους κατοίκους της Αττικής αντιστοιχούν λιγότερα από 2 τ.μ. πράσινο (όταν σε πόλεις αναλόγου μεγέθους αντιστοιχούν τουλάχιστον 10 τ.μ. και στο Παρίσι π.χ. έχουν δύο πάρκα πολύ μεγαλύτερα από το πρώην αεροδρόμιο και πολλά άλλα μικρότερα εξίσου σημαντικά) και ότι αν οι παραπάνω χώροι αξιοποιηθούν ως πραγματικοί χώροι πρασίνου, τότε θα έχουμε διπλασιασμό του πρασίνου που αναλογεί σε κάθε κάτοικο και σημαντική μείωση των θερμοκρασιών στην ευρύτερη περιοχή! Μια πραγματική ανάσα ζωής, που μπορεί να μη λύνει το πρόβλημα της κάθε γειτονιάς της Αθήνας, αλλά δεν πρέπει και να χαριστεί!

Εξάλλου, υπάρχει ακόμα κάποιος Αθηναίος που να πιστεύει ότι αν πολεοδομηθεί το Ελληνικό, θα αποκτήσει με τα λεφτά αυτά ένα πάρκο ή έστω μια πλατεία δίπλα από το σπίτι του;

Είδαμε και τι κάνανε με τα 10 δις του «πρασινόσημου» στο Δήμο Γλυφάδας….

Η άκρη και η αρχή του νήματος

Το αεροδρόμιο, όμως, είναι μόνο η άκρη του νήματος των αλλαγών που παρατηρούμε εδώ και χρόνια στα μεγάλα αστικά κέντρα και την περιφέρεια. Πίσω από αυτές βρίσκεται η προσπάθεια του ελληνικού κράτους και κεφαλαίου να ενισχύσει τη θέση του στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, τόσο μέσα από μια απόπειρα διείσδυσης στις «νέες» αγορές της περιοχής όσο και με την εδραίωση του ως πύλης εισόδου της ΕΕ σε επίπεδο μεταφορών (εργατικού δυναμικού, εμπορευμάτων και ενέργειας).

Στο σχεδιασμό αυτό εντάσσονται πολλά από τα μεγάλα έργα που πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο διάστημα στην περιφέρεια (Εγνατία οδός, αεροδρόμιο Σπάτων, γέφυρα Ρίο-Αντίρριο, αγωγός φυσικού αερίου κα.), κεντρικές πολιτικές που σηματοδοτούν συνολικότερες αλλαγές σε θεσμικό, διοικητικό και οικονομικό επίπεδο (Νόμος «Καποδίστρια», αναδιάρθρωση αγροτικής παραγωγής, απελευθέρωση ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών και ενέργειας κλπ.), αλλά και έργα, σχεδιασμοί και πολιτικές που αφορούν, κυρίως, στην Αθήνα, όπου με προμετωπίδα τη διεξαγωγή των ολυμπιακών αγώνων επιχειρήθηκε και επιχειρείται η μετεξέλιξη της σε ένα μητροπολιτικό κέντρο διεθνούς εμβέλειας.

Με την ολυμπιάδα, τα «μεγάλα έργα» και τα υπόλοιπα ιδεολογήματα του «εκσυγχρονισμού», της «ανάπτυξης» και της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» εντάθηκε η προσπάθεια για την εκμετάλλευση και τον έλεγχο κάθε δημόσιου και ελεύθερου χώρου στο εσωτερικό και τις παρυφές της πόλης.

Σήμερα, ο κρατικός σχεδιασμός στην πόλη, αλλού πυκνώνοντας και αυξάνοντας τον οικοδομικό όγκο και αλλού αναπλάθοντας ή επαναχρησιμοποιώντας τον αδόμητο και δομημένο χώρο, παραχωρεί τα «φιλέτα» της Αθήνας στο κατασκευαστικό, εμπορικό, τουριστικό κεφάλαιο και προωθεί τη γενικευμένη καπιταλιστική αξιοποίησή της. Την ίδια στιγμή που, μέσα από το «χρηματιστήριο» της γης, τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα εξωθούνται σε υποβαθμισμένες περιοχές και για τα υψηλά εισοδήματα κατασκευάζονται «οάσεις» κατοικίας.

Κατά τη δική μας κρίση, ο στόχος της προσπάθειας αυτής για το κεφάλαιο είναι διπλός:

• η άμεση ή έμμεση απόσπαση της μεγαλύτερης δυνατής «υπεραξίας» που προκύπτει από τις οικονομικές διαστάσεις και δυναμικές του αστικού χώρου. Ενώ οι τόποι κατοικίας, οι ελεύθεροι χώροι, ο ελεύθερος χρόνος, οι κοινωνικές υπηρεσίες και δημόσιες υποδομές (μεταφορές, υγεία, εκπαίδευση κλπ) ανέκαθεν αποτελούσαν (και) πεδία καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, στις μέρες μας οι ανάγκες για αύξηση της κερδοφορίας οδηγούν σε εξαιρετική αύξηση της τάσης αυτής. Στην πόλη-επιχείρηση, ο χώρος και οι φυσικοί πόροι γίνονται εμπόρευμα και η χρηματική αξία, η προστιθέμενη αξία, η εμπορευματική αξία κυριαρχεί πάνω στην πραγματική αξία και σημασία τους για τις ζωές μας.
• η προληπτική κάμψη κάθε μορφής αντίστασης και αμφισβήτησης του συγκεκριμένου «αναπτυξιακού» μοντέλου με τον οικονομικό, ιδεολογικό και αστυνομικό έλεγχο του δημόσιου αλλά και, πολύ περισσότερο, του ιδιωτικού χώρου.

Σ’ αυτή την κατεύθυνση, έχουν χτιστεί και χτίζονται πόλεις ολόκληρες και μεγαθήρια εμπορικά κέντρα σε όλη την Αττική («ανάπλαση» Ελαιώνα-νέο γήπεδο Παναθηναϊκού, Ολυμπιακό Χωριό, «the mall» κλπ.), με ακραία περίπτωση το Α/Δ του Ελληνικού και την παραλία του Αγ.Κοσμά. Σε αυτή την πόλη, που κύρια λειτουργίας της είναι η ασταμάτητη και ανεμπόδιστη διακίνηση κεφαλαίων, εμπορευμάτων και εργατικού δυναμικού, οι συγκοινωνιακοί άξονες δε σχεδιάζονται για να ενώσουν τις γειτονιές και να εξυπηρετήσουν τους κατοίκους. Ακόμα και η υλοποίηση του Μετρό έγινε με προτεραιότητα στις περιοχές κατοικίας μεσαίων και υψηλών εισοδημάτων, το Τραμ σχεδιάστηκε αποκλειστικά για να συνδέει τους «Ολυμπιακούς» και αργότερα τους εμπορικούς και τουριστικούς πόλους, ενώ ο προαστιακός κινδυνεύει να διχοτομήσει ολόκληρες συνοικίες της πόλης δίχως να καλύπτει ακόμα πραγματικές ανάγκες των κατοίκων.

Αγνοούνται, έτσι, επιδεικτικά οι ανάγκες και οι διεκδικήσεις μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού για δημόσια δωρεάν παιδεία, υγεία, ασφάλιση, στέγαση, δωρεάν μεταφορές, αναψυχή, πολιτιστική έκφραση και δημιουργία, έργα προστασίας του περιβάλλοντος κλπ. και αντί αυτών υλοποιούνται με χρήματα του εργαζόμενου κόσμου εκτεταμένα τεχνικά έργα, παρεμβάσεις και πολιτικές προς όφελος μιας μειοψηφίας.

Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι η Αθήνα τα τελευταία χρόνια αλλάζει ραγδαία πρόσωπο. Μετατρέπεται σε πόλη πολλών ταχυτήτων όπου συνυπάρχουν απ’ τη μια ο κοινωνικός αποκλεισμός, η καταστολή, η φτώχεια, η υποβάθμιση των λαϊκών συνοικιών και απ’ την άλλη η «γκλαμουριά» των 4Χ4 και των «life style» πανηγυριών.

Το μοντέλο ζωής και πόλης που μας σερβίρουν

Οι πόλεις, όμως, που ζούμε σήμερα δε γεννήθηκαν σε μια νύχτα, ούτε έχουν δομηθεί με τυχαίο τρόπο. Η μεταπολεμική Αθήνα της άκρατης οικοδόμησης, του εργολάβου και της αντιπαροχής αποτέλεσε ένα συγκεκριμένο μοντέλο μεταπολεμικής ανάπτυξης. Στις άθλιες πόλεις αποθήκες των εργαζομένων, τα σπίτια κλουβιά, το ρημαγμένο περιβάλλον, την ανυπαρξία υποδομών, την έλλειψη χώρων για συλλογική ζωή και δημιουργία βιώνουμε την καθημερινότητα της οικονομικής και κοινωνικής ανισότητας του σημερινού συστήματος.

Οι επιλογές αυτές μας παρουσιάζονται ως μονόδρομος. Στην πραγματικότητα υπονομεύουν αποφασιστικά το μέλλον και τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων και εξυπηρετούν αποκλειστικά τις ανάγκες του κεφαλαίου. Αν πριν από τον τυφώνα Κατρίνα αυτά ηχούσαν κάπως υπερβολικά ή έστω μακρινά, η κατάρρευση και η βιβλική καταστροφή μιας ολόκληρης πόλης, της Νέας Ορλεάνης, στην καρδιά της μοναδικής υπερδύναμης, το αποδεικνύει με το χειρότερο τρόπο.

Η πόλη αυτού του τύπου είναι καταδικασμένη να πνίγεται στην πρώτη βροχή. Και αυτό συμβαίνει γιατί είναι όλη καλυμμένη με τσιμέντο, γιατί έχουν μπαζώσει τα ρέματα, έχουν κάψει τα δάση και είναι σχεδόν αδύνατο να συντηρεί κανείς συνεχώς τα εκατομμύρια χιλιόμετρα υπόγειων αγωγών.

Αυτή η πόλη διψά ή πίνει εμφιαλωμένο νερό. Γιατί τα ποτάμια είναι μολυσμένα και, επιπλέον, για να υδρευθεί πρέπει να καταναλώνονται και να μεταφέρονται υδάτινοι πόροι από εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.

Η πόλη αυτή δεν μπορεί να αναπνεύσει, δεν μπορεί να προσφέρει ελεύθερη μετακίνηση στους κατοίκους της. Γιατί η κυριαρχία του ΙΧ την έχει παραλύσει και της έχει στερήσει τον καθαρό αέρα της. Γιατί η ολοένα και μεγαλύτερη κοστολόγηση της μεταφοράς κάποιους τους αποκλείει σπίτι τους.

Αυτή η πόλη δεν έχει που να θάψει τα σκουπίδια της. Γιατί έχει καταληφθεί η κάθε της γωνιά, γιατί τα σκουπίδια έχουν πολλαπλασιαστεί λόγω του αστικού πολιτισμού και, τέλος, γιατί όπου δεν υπάρχουν άνθρωποι ή βιομηχανίες υπάρχουν αξίες γης που πρέπει να πληρωθούν όλο και πιο ακριβά, και αυτό δεν είναι τόσο εύκολο σήμερα…

Μας αξίζει μια δημιουργική και ελεύθερη ζωή!

Είναι ωστόσο στο χέρι μας, να ανατρέψουμε αυτά τα σχέδια. Να απορρίψουμε αυτό το μοντέλο ζωής και πόλης.

Να αντισταθούμε σε αυτούς που παραχωρούν τον Ελαιώνα στον Παναθηναϊκό, τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις στις επιχειρήσεις, τις παραλίες στους νονούς της νύχτας, τα δάση στους εργολάβους. Από αυτούς που οικοδομούν Κέντρα Υπερυψηλής Τάσης στον Υμηττό, στήνουν κεραίες κινητής τηλεφωνίας πάνω στις ταράτσες μας και ξεπουλούν τους ελεύθερους χώρους.

Σε αυτούς που επί δεκαετίες στοιβάζουν τον εργαζόμενο κόσμο σε πολυκατοικίες «κουτιά» και τώρα θέλουν να μας πείσουν ότι «αξιοποιούν» το αεροδρόμιο για να δημιουργήσουν χώρους πρασίνου σε λιγότερο «προνομιακές» περιοχές της Αττικής και όχι για να ικανοποιήσουν οικονομικά συμφέροντα!

Σε αυτούς που προβάλλουν την ανάγκη οικονομικής βιωσιμότητας και ανταποδοτικότητας εξυπηρετώντας τα συμφέροντα του κεφαλαίου απέναντι στις ανάγκες και διεκδικήσεις της κοινωνικής πλειοψηφίας, συγκαλύπτοντας τον αντικοινωνικό και ταξικό χαρακτήρα της πολιτικής τους.

Ήρθε η ώρα να προτάξουμε τις πραγματικές ανάγκες και τα δικαιώματα της εργαζόμενης πλειοψηφίας? της νεολαίας των ανέργων, των μεταναστών στην πόλη, σε αντιπαράθεση με το μπλοκ συμφερόντων της αγοραίας λογικής, της κυβέρνησης, των τοπικών αρχών, παρατάξεων και παραγόντων, που αναπαράγουν και αναπαράγονται με αυτή τη λογική της εμπορευματοποίησης.

Δεν παζαρεύουμε, λίγα τετραγωνικά μέτρα παραπάνω ελεύθερων χώρων. Διεκδικούμε μια δημιουργική συλλογική ζωή. Διεκδικούμε ελεύθερους χώρους για ελεύθερους ενεργούς ανθρώπους και όχι σκλάβους της δουλειάς και όμηρους της υπερωρίας. Παλεύουμε για να ζούμε με αξιοπρέπεια από μια μόνο δουλειά και με σταθερές συνθήκες εργασίας, διεκδικούμε την αξιοπρέπεια και τη δημιουργικότητα στον εξω-εργασιακό χώρο και χρόνο, απαιτώντας την αποδέσμευση τους από τη λογική του κέρδους.

Οι αγώνες στα χέρια των κατοίκων

Για να καταφέρουμε, όμως, πράγματα σε αυτήν την κατεύθυνση, χρειάζεται να αναπτύξουμε μαζικούς διεκδικητικούς αγώνες με άμεση συμμετοχή όλων των κατοίκων, αμεσοδημοκρατικά και «από τα κάτω», με αποφασιστικές και επίμονες μορφές πάλης.

Η διεκδίκηση μέσω των Δήμων ή άλλων διαχειριστικών φορέων οδηγεί κατά κανόνα σε εξαρτήσεις από μικροκομματικές σκοπιμότητες και το τοπικό κεφάλαιο, ενώ δε βοηθά στην αποδέσμευση του κινήματος από τους αστικούς θεσμούς και τη λογική της ιδιοκτησίας.

Εξάλλου, οι δημοτικές αρχές δεν είναι και άμοιρες ευθυνών. Αντίθετα, στήριξαν και στηρίζουν τους κρατικούς σχεδιασμούς για το αεροδρόμιο, αποτελώντας τελικά ιμάντα μεταβίβασης και εξειδίκευσής των πολιτικών του κράτους στο τοπικό επίπεδο. Άλλοτε με παθητικότητα και αδιαφορία και άλλοτε καλλιεργώντας στους πολίτες την ψευδαίσθηση της συμμετοχής μέσα από τη διοργάνωση χαλαρών και ελεγχόμενων «κινητοποιήσεων», προσπαθούν να πετύχουν την απαιτούμενη συναίνεση και να κατευνάσουν την αντίδραση και τη δυσαρέσκεια των κατοίκων. Ακόμα και όταν οι αντιδράσεις τους χαρακτηρίζονται από ειλικρινά κίνητρα αδυνατούν να απορρίψουν τις βασικές κατευθύνσεις του άνωθεν σχεδιασμού, αποδέχονται το θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο αποφάσεων και υλοποίησής τους και δεν αρνούνται τελικά να υλοποιήσουν, με το αζημίωτο πάντα, τις αποφάσεις αυτές.

Γι’ αυτό, το ζητούμενο για μας είναι η ανάπτυξη θεσμών λαϊκής πρωτοβουλίας, συσπείρωσης και πάλης με χαρακτηριστικά ανταγωνιστικά στους αστικούς θεσμούς, σε τοπικό αλλά και κεντρικό επίπεδο.

Οι εμπειρίες από τους αγώνες ενάντια στη δημιουργία του ΚΥΤ στην Ηλιούπολη, ενάντια στην τσιμεντοποίηση του ρέματος Πικροδάφνης, κόντρα στην εμπορευματοποίηση του λόφου του Φιλοπάππου, του Πεδίου του Άρεως, του Δάσους Συγγρού και του Μητροπολιτικού Πάρκου στο Γουδί, οι αντιστάσεις στην επέκταση της χωματερής των Άνω Λιοσίων, αλλά και οι εμπειρίες από πλήθος άλλων μικρών και μεγάλων τοπικών και εργατικών αγώνων μπορούν να αξιοποιηθούν σε αυτήν την κατεύθυνση.

Ο συντονισμός, έτσι, όλων των πρωτοβουλιών δράσης, τοπικών κινήσεων και κινημάτων που δρουν στην Αττική με αυτήν την κατεύθυνση εμφανίζεται για μια ακόμη φορά αναγκαίος και επιτακτικός. Αργά ή γρήγορα θα έρθει η ώρα της μεγάλης αναμέτρησης. Ας είμαστε εμείς αυτοί που θα καθορίσουμε τους όρους και τη στιγμή…

Διεκδικούμε εδώ και τώρα!

• Το πρώην Αεροδρόμιο του Ελληνικού ως Πάρκο Φυσικού Πρασίνου και Αναψυχής, με δυνατότητες ήπιου μαζικού αθλητισμού και ελεύθερης μη εμπορευματικής πολιτιστικής δραστηριότητας.
• Tην αποκατάσταση της φυσικής παραλίας του Αγίου Κοσμά και την απόδοσή της στους κατοίκους για ελεύθερη χρήση φυσικής θαλάσσιας αναψυχής και άθλησης.
• Να κατοχυρωθεί άμεσα η ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση στο χώρο του πρώην αεροδρομίου και στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε αυτό.
• Να απομακρυνθούν οι χρήσεις και να απαγορευτούν όλες οι δραστηριότητες που υπονομεύουν τη μετατροπή του σε Πάρκο Φυσικού Πρασίνου (πίστες αυτοκινήτων, εκθέσεις, εγκαταστάσεις κινηματογραφήσεων κλπ).
• Καμία οικοπεδοποίηση - Καμία εκχώρηση τμήματος του χώρου σε ιδιώτες επιχειρηματίες - Όχι στα σχέδια για δημιουργία πίστας formula 1.
• Να απομακρυνθούν οι κάμερες παρακολούθησης που βρίσκονται τριγύρω. Να φύγει η αστυνομία και ο στρατός από το χώρο.
• Οι υπάρχουσες ή άλλες υποδομές να αξιοποιηθούν για πραγματικές ανάγκες των κατοίκων της νότιας Αθήνας και οι όποιες υπηρεσίες εντός του χώρου να έχουν συμβολικό κόστος και να είναι συμβατές με το χαρακτήρα του Πάρκου Φυσικού Πρασίνου.

Διεκδικούμε άμεσα τον έλεγχο του χώρου

μέσα από συνελεύσεις κατοίκων!